دفاع اتوبوسی مقابل ترافیک

حامد فوقانی دبیر گروه شهری روزنامه همشهری :
استانداردهای جهانی و بررسی های انجمن های بین المللی معتبر همچون UITP ( Internationale des Transports Publics، اتحادیه بین المللی حمل ونقل عمومی) اعلام می کنند که توسعه پایدار شهرهای بزرگ از مسیر توسعه و تقویت حمل ونقل همگانی می گذرد. در این میان پژوهشگران فعال در چنین مؤسساتی اغلب معتقدند که اگر ۹۰درصد سفرهای شهری افراد ساکن در یک کلانشهر، به وسیله حمل ونقل عمومی صورت بگیرد، یعنی آن شهر توانسته بر مشکلاتی مثل آلودگی هوا، ترافیک و هزینه های هنگفت ناشی از آنها فائق بیاید. البته همین مؤسسات عنوان می کنند که هنوز شهری در جهان به طور کامل نتوانسته است چنین چیزی را محقق کند، اما برخی از شهرها توانسته اند مثلا مرز ۳۰درصدی جابه جایی با اتوبوس درون شهری را درنوردند. حال طبق آخرین پژوهش های صورت گرفته، اتوبوسرانی با سهم ۲۰ تا ۳۰درصدی می تواند نقش واقعی خود را برای حمل ونقل عمومی ایفا کند؛ این درصورتی است که شبکه اتوبوسرانی در تهران، سهمی بین ۴تا ۶درصد در سفرهای درون شهری دارد. سؤال اما اینجاست که این شبکه با سابقه محبوب چرا در پایتخت ایران سهم پایینی دارد؟ آیا از محبوبیت افتاده یا مشکل جای دیگری است؟ واقعیت آن است که اتوبوسرانی تهران با حدود ۲هزار اتوبوس، توان پاسخگویی به نیاز شهروندان را ندارد و صورتش را با سیلی سرخ نگه داشته است. سؤال های بعدی اینکه چرا تعداد اتوبوس ها اینقدر کم است و برای تهران ۹٫۵میلیون نفری با ۲۰میلیون سفر روزانه، چرا اتوبوسرانی به جای ۵میلیون نفر-سفر در روز، یک میلیون نفر-سفر دارد؟ پاسخ به بی مهری های صورت گرفته ۳دولت از سال ۱۳۸۹ تا ۱۴۰۰ و بی توجهی مدیریت شهری پنجم از سال ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰ برمی گردد. شاید باورش سخت باشد، اینکه اگرچه دولت باید در تامین ناوگان اتوبوسرانی ۸۲٫۵درصد منابع مالی را بپردازد، اما دولت های دهم، یازدهم و دوازدهم طی ۱۲سال، نه تنها یک ریال هم برای این منظور واریز نکردند و خودشان هم برای واردات اتوبوس آستین بالا نزدند، بلکه سهم یک سوم یارانه بلیت را هم نپرداختند. خب معلوم است که حال اتوبوسرانی نَزار می شود، اما تداوم دست روی دست گذاشتن در این بخش، یعنی افزایش میزان استفاده از خودروهای شخصی، ترافیک، آلودگی هوا و در نتیجه هزینه هایی که از نظر سلامتی به مردم و حکومت تحمیل می شود. احیای این بخش کاملا شدنی است آنچنان که شهرداری تهران اعلام کرده، طی برنامه ای ۳ساله و ۱۱اقدام، اتوبوسرانی پرتوان خواهد شد.
مشارکت
قرارداد تولید ۲۵۰۰اتوبوس میان وزارت کشور با ایران خودرو دیزل بسته شده که ۵۰۰دستگاه از این تعداد تاکنون به کلانشهرها تحویل داده شده است؛ این در حالی است که به تازگی ۱۰دستگاه تحویل شهرداری شده و ۱۰دستگاه اتوبوس دیگر که پیش از این تحویل داده شده، نیز در مرحله شماره گذاری هستند و به زودی وارد چرخه خدمت رسانی می شوند. در هشتمین شنبه امید و افتخار که در ماه مهر امسال برگزار شد، ۲۰۰دستگاه اتوبوس جدید به تهران تعلق گرفت.
احیای اتوبوس های گازسوز
طبق آمار حدود ۸۰۰دستگاه اتوبوس گازسوز به خاطر گذشت تاریخ انقضای مخازن شان، زمینگیر شده اند که تاکنون مخازن ۳۰۰دستگاه تعویض شده و مخزن ۵۰۰اتوبوس دیگر نیز تعویض می شود.
واردات
در فاز نخست ساخت اتوبوس در داخل کشور، هزار دستگاه سهم تهران است؛ درصورتی که پایتخت به صورت اورژانسی دست کم به ۲هزار اتوبوس نیاز دارد؛ بنابراین باید هزار دستگاه از طریق واردات تامین شود که به همین خاطر درخواستش به دولت و وزارت کشور داده شده است.
میدل باس ها
۵۰۰دستگاه میدل باس اتوماتیک (اتوبوس سایز متوسط در اندازه میان مینی بوس و اتوبوس های معمولی) به ناوگان حمل ونقل عمومی تهران اضافه می شود.
از ۹متری تا ۱۸متری
آبان ماه سال گذشته از ۱۱۰دستگاه اتوبوس درون شهری دیزلی بهره برداری شد. این ۱۱۰دستگاه اتوبوس وارد ۱۰خط در ۱۰منطقه شهر تهران شد؛ این درحالی است که اگرچه اتوبوس دیزلی تک کابین که به اتوبوس ۱۲متری مشهور است، بیشترین سهم تولید کارخانه های داخلی را به خود اختصاص داده، اما به زودی تولید اتوبوس دوکابین ۱۸متری برای بی آرتی کلانشهرها شروع خواهد شد و چند ماه دیگر هم اتوبوس شهری ۹متری به بازار عرضه خواهد شد.
اورهال
بازسازی اساسی اتوبوس ها موضوع دیگری است که در دستور کار قرار دارد. در گام نخست، ۵۰۰دستگاه اتوبوس کارکرده و فرسوده برای مهرماه وارد خطوط شدند. تا پایان امسال نیز ۸۰۰دستگاه اتوبوس ملکی (دوکابین) و ۶۰۰دستگاه اتوبوس تک کابین خصوصی بازسازی خواهند شد.
بازنگری خطوط
یکی از اقدامات در دستور کار شرکت واحد اتوبوسرانی برای خدمت رسانی بهتر، بازنگری خطوط به ویژه خطوط بی آرتی بوده است. این طرح و اقدام همچنان در دستور کار است تا به خطوطی که با حجم بیشتری از مسافر روبه رو هستند، اتوبوس های بیشتری اعزام شوند. به این منظور ساماندهی و بازمهندسی خطوط انجام می شود. ساماندهی و بهسازی توقفگاه ها، پایانه ها و ایستگاه های اتوبوس و همچنین پیاده سازی سیستم یکپارچه مدیریت ناوگان از دیگر اقدامات به حساب می آید.
کارخانه نوآوری
یکی از برنامه های کاربردی برای اتکا به ظرفیت تولید داخل، راه اندازی کارخانه نوآوری اتوبوسرانی پایتخت ایران بوده است. فاز مطالعاتی این کارخانه به پایان رسیده تا پس از اجرا، علاوه بر تمرکز بر تولید و آزمایش اتوبوس های برقی، چگونگی تولید اتوبوس های معمولی با کمترین هزینه و بیشترین کیفیت را نیز پیگیری کند.
اتوبوس برقی
طبق برنامه نخستین گام، ۵۰دستگاه اتوبوس تمام برقی با همکاری بخش خصوصی پیش از پایان سال وارد خطوط حمل ونقل همگانی می شوند. البته فقط کار به این ۵۰ اتوبوس برقی ختم نمی شود و ۹۰۰دستگاه دیگر قرار است به روش های مختلف ازجمله مشارکت بخش خصوصی، اتوبوس های واگذار شده توسط دولت و وزارت کشور، شهرداری تهران و… تامین شود.
ون ها به میدان می آیند
شهرداری برای کمک به اتوبوسرانی خرید ۲۰هزار ون سقف بلند را دنبال می کند. ماه پیش نیز مراسم رونمایی ۶۳۰دستگاه ون تاکسی صورت گرفت تا به مرور برای فعالیت به معابر تهران بیایند. شهرداری تهران در ارتباط با این ۶۳۰دستگاه قدرالسهم خود را در تفاهم با وزارت کشور پرداخت کرده است و پیگیری تامین ون های بیشتر از این مسیر است.
ال آرتی
اگرچه احداث خطوط ال آرتی (قطارهای سبک شهری) هنوز در مرحله مطالعاتی به سر می برد، اما خبر می رسد که جدا از بررسی ۳محور بزرگراه شهید همت و خیابان های جمهوری و انقلاب، معاونت حمل ونقل و ترافیک برای کاهش حجم مسافران اتوبوسرانی، ایجاد ال آرتی در برخی خطوط بی آرتی را هم در دست مطالعه دارد.

منبع خبر