روزی که بلدیه تهران تاسیس شد

پس از استقرار مشروطیت اولین بلدیه قانونی تهران در ۱۲ خرداد سال ۱۲۸۶ ش در عمارتی واقع در سبزه میدان تاسیس شد. در واقع هدف آن «حفظ منافع شهرها و ایفای حوائج اهالی شهرنشین اعلام شد»؛ طبق قانون بلدیه (مشتمل بر ۱۰۸ ماده که در سال ۱۲۸۶ شمسی به تصویب رسید) ریاست بلدیه بر عهده رئیس انجمن بلدیه بود که از میان اعضای انجمن با اکثریت آراء انتخاب می‌شد ولی بعدا ریاست اداره بلدیه زیرنظر وزارت داخله انجام وظیفه می‌کرد.

ولین شخصی که بدین طریق حکم ریاست بلدیه تهران را گرفت ابراهیم‌خان یمین‌السلطنه بود (از سال ۱۲۹۲ تا ۱۲۹۹ شمسی). پس از کودتای ۱۲۹۹ با روی کار آمدن سید ضیاءالدین طباطبایی، رئیس‌الوزرا اداره بلدیه از حالت انجمن شهری خارج و به‌صورت «شهرداری» وابسته به دولت شد و ریاست این تشکیلات زیرنظر ریاست وزرا قرار گرفت. در سال ۱۳۰۰ شمسی گاسپار ایپکیان از سوی سیدضیاء رئیس بلدیه تهران شد. وی اقدامات مهمی در تهران انجام داد از جمله تامین روشنایی خیابان‌های امیریه، لاله‌زار، استانبول… در این زمان ساختمان بلدیه در قسمت شمالی میدان توپخانه بنا شد که تا اوایل دهه ۴۰ پا برجا بود. در سال ۱۳۰۲ شمسی کریم آقا بوذرجمهری شهردار تهران شد و به مدت طولانی در این سمت باقی ماند. (۱۳۱۲- ۱۳۰۲ش) او با تلاش بسیار تهران را از شهری قدیمی به شهری جدید تبدیل کرد، ولی متاسفانه ویران کردن دروازه‌های تهران در زمان او صورت گرفت. سال ۱۳۰۹ شمسی نقطه عطفی در تاریخ بلدیه محسوب می‌شود زیرا قانون بلدیه ۱۳۲۵ قمری ملغی و قانون دیگری جایگزین آن ‌شد و انجمن بلدی و تشکیلات بلدیه با وظایف و تعاریف جدیدی روبه‌رو شد و ریاست بلدیه را وزارت کشور (وزارت داخله) منصوب می‌کرد و انجمن بلدی استقلال خود را از دست داده، به‌عنوان بازوی کمکی دولت در اجرای طرح‌هایش عهده‌دار امور بود.

منبع خبر