نجات نفرآباد بعد از۳۰سال

شهرداران آنلاین/ به گزارش ایسنا، ۳۰ سال طول کشید که مدیریت شهری تکلیف خود با محله‌ای همچون نفرآباد و غیره را مشخص کند و حالا بعد از ۳۰ سال این محلات از تعلیق خارج شده و آنگونه که معاون شهرسازی شهرداری تهران می‌گوید برایش نقشه‌های خوبی دارند و این برنامه‌ها حتی مورد استقبال اهالی نیز قرار گرفته است.

عبدالرضا گلپایگانی در گفت‌وگو با ایسنا، در مورد سابقه محله نفرآباد گفت: یکی از محلاتی که در طرح جامع تهران دارای ارزش تاریخی شناخته شد محله نفرآباد بود که در طرح جامع توصیه شده که ارزش‌های تاریخی این محله که عمدتا کالبدی هستند، حفظ شود.

وی با بیان این‌که این محله ۱۳ هکتار است، اظهار کرد: مطالعات و بررسی‌های مشاور در حدود ۳۰ سال پیش نشان داد که به دلیل فرسودگی محل و مشکلات اجتماعی آن زمان بهتر است که این محله صرف توسعه حرم شود و به توسعه حرم و گورستان حرم اختصاص داده شود.

معاون شهرسازی شهرداری تهران با بیان این‌که انگاره کلی مدیریت شهری در آن زمان توسعه حرم بود، گفت: مشاور طرح معتقد بود که در گذشته حرم عبدالعظیم حسنی در میانه باغ‌های ری همچون نگینی می‌درخشیده و حالا در نظر داشت که با توسعه حرم و ایجاد فضای باز دوباره حرم را به عنوان نگینی در جنوب تهران به مردم معرفی کند که برهمین اساس محله نفرآباد برای توسعه حرم در نظر گرفته شد، چرا که تنها راه توسعه حرم از این محله بود و در جنوب حرم نیز زمین‌های کشاورزی قرار داشت که امکان توسعه وجود نداشت.

وی تاکید بر این‌که با این سیاست شهرداری تملک خانه‌های محله نفرآباد را در دستور کار قرار داد و توانست ۴۰ درصد خانه‌ها را تملک کند، اظهار کرد: اما بعد از مدتی به دلیل آنچه که مشکل مالی عنوان کردند، شهرداری دیگر نتوانست خانه‌های مردم را خریداری کند و به همین دلیل تملک دانه‌ای املاک موجب افزایش آسیب اجتماعی و عدم رضایت مردم شد.

گلپایگانی با بیان این‌که در این طرح توسعه سعی کرده بودند که فضاهای تجاری و حتی تعدادی فضای مسکونی در این محله ساخته شود تا منفعت اقتصادی به اهالی برسد، تصریح کرد: اما همین حالا فضاهای تجاری اطراف حرم خالی هستند و مشترکی ندارند پس سناریوی ساخت فضاهای تجاری برای کسب منفعت مالی نیز نتوانست به سرانجام برسد.

وی با تاکید بر این‌که اواخر سال ۱۳۹۸ بازنگری در طرح محله نفرآباد به عنوان مطالبه در دستور کار شهرداری قرار گرفت و مشاور انتخاب کردیم، گفت: مشاور در همان ابتدای کار اعلام کرد که انگاره‌ فاقد ارزش و فرسوده بودن محله نفرآباد را باید کنار بگذاریم، چرا که همین حالا با وجود تخریب‌ها حدود ۲۰ خانه تاریخی واجد ارزش که قابلیت ثبت ملی دارد در این محله وجود دارد.

معاون شهرسازی شهرداری تهران با بیان این‌که در حوزه اجتماعی نیز مشاور طرح، محله نفرآباد را دارای قابلیت ارزشمند معرفی کرد، اظهار کرد: بررسی‌ها نشان داد مالکان قدیمی و خانواده‌های این محله ریشه اجتماعی عمیق دارند و درست است که مجبور به مهاجرت از محله شدند اما نمی‌توانیم بگوییم که محله فاقد ارزش اجتماعی است.

وی با تاکید بر این‌که مطالعات نشان داد که هنوز هم برخی ساکنان تهران تمایل دارند که در مجاورت حرم زندگی کنند، اظهار کرد: مجاور بودن یک الگوی سنتی سکونت است که مشاور معتقد بود هنوز رگه‌های این شوق سنتی در مردم تهران وجود دارد و این ظرفیت اجتماعی می‌تواند باالفعل شود.

گلپایگانی با بیان این‌که محله نفرآباد ۳۰ سال دچار تعلیق شده بود، تصریح کرد: مساله ساده است مسئولان آن زمان مدام اعلام می‌کردند که می‌خواهند این محله را برای ایجاد گورستان تخریب کنند و ذهن مردم را خالی کردند و بعد از آنکه شروع به خراب کردن خانه‌ها کردند ساختار اجتماعی و ذهنی را نیز بهم ریختند. اما این در حالی بود که تصمیم کلی مدیریت شهری برای این محله هنوز مشخص نبود که آیا قرار است گورستان شود یا حرم را توسعه دهند و طبیعی است که در این شرایط که ساختار کالبدی محله در حال تخریب است فضای ذهنی اهالی نیز مخدوش شده و اهالی محل ترجیح می‌دهند که مهاجرت کرده و جای خود را به مهاجران و اتباع بدهند و این بلایی بود که بر سر محله نفرآباد وارد شد.

معاون شهرسازی شهرداری تهران با تاکید بر این‌که امید به آینده در محله نفرآباد گسسته شده بود، اظهار کرد: برهمین اساس شاخص‌های کلی را برای احیاء این محله در نظر گرفتیم که در ابتدا سعی داریم حیات اجتماعی را به جنوب شهر ری برگردانیم و رگه‌های ارزشمند زندگی در کنار مکان مقدس را احیاء کنیم.

وی با بیان این‌که البته مردم توان اقتصادی برای بازسازی و نوسازی ندارند که قرار شده سازمان نوسازی پیگیری‌های لازم برای دریافت وام کم‌بهره برای نوسازی بافت‌های اطراف حرم را فعال کند، اضافه کرد: یکی از مشکلات ما در پروژه احیاء نفرآباد محدودیت‌های میراثی از نظر تعداد طبقات بود چرا که میراث فرهنگی اجازه می‌داد تنها ۱۰.۵ متر ارتفاع برای ساختمان‌ها در نظر بگیریم تا ساختمان‌ها اهمیت حرم را تحت‌الشعاع قرار ندهند که مشاور پیشنهاد کرد طبقه همکف به جای پارکینگ تبدیل به محل فضای سکونت شود و ۱۰.۵ متر از کف گذر اجازه ساخت داده شود که براین اساس شاهد ساخت ساختمان‌های سه طبقه خواهیم بود اما از سویی دیگر پیشنهاد داد برای ساخت پارکینگ شهرداری یارانه بدهد و از طریق ساخت پارکینگ‌های محلی در زمین‌های شهرداری در آن محله پارکینگ را تامین کند و حتی قرار شد طبقات منفی پارکینگ شود و طبقات همکف به فضاهای محلی و پاتوق تبدیل شود. بنابراین اینگونه توانستیم علاوه بر رعایت ضوابط میراث فرهنگی نسبت به احیاء ساختمان‌ها در این محله اقدام کنیم.

معاون شهرسازی شهرداری تهران با بیان این‌که نکته جالب در محله نفرآباد این است که شبکه گذربندی شهر یعنی مسیر کوچه و جای خانه‌ها مشخص است، اظهار کرد: ما سعی کردیم این شبکه متصل به ارزش‌های تاریخی را نیز حفظ کنیم.

گلپایگانی با تاکید بر این‌که سعی کردیم بر روی الگوی معماری این محله دقت داشته باشیم و الگوی معماری‌مان همان محله قدیمی باشد، گفت: دست مشاور و معمار را باز گذاشتیم تا بتواند الگوهای معماری خوبی را طراحی کند البته باید این الگوها در قالب سنت معماری ایرانی – اسلامی باشد.

وی اضافه کرد: برای پویایی محله نفرآباد از نظر اقتصادی نیز در لبه محله، کاربری‌های مختلف و مختلط در نظر گرفتیم که این مشاغل مختلف بتواند موجب پویایی محله نفرآباد شود.

معاون شهرسازی شهرداری تهران با تاکید بر این‌که کلیات این طرح در کمیسیون ماده پنج تصویب شده و شهرداری منطقه ۲۰ نیز براین اساس اقدامات اجرایی برای صدور پروانه را ایجاد کرده است، تصریح کرد: اما چون روش طراحی و معماری ویژه است زمان بیشتری تا صدور پروانه لازم است و استقبال مردم چشمگیر بوده و از آنجایی که این احیاء در بافت فرسوده است، عوارضی هم دریافت نمی‌شود که این مساله سبب تشویق بیشتر مردم به نوسازی می‌شود.