صفر تا صد «سند گردشگری شهر اصفهان در افق ۱۴۰۴»

در همین راستا تدوین سند موضوعی، طی قراردادی در تاریخ هفدهم خردادماه ۱۳۹۴ به «محمد زاهدی» عضو هیئت علمی دانشگاه پیام‌نور واگذار شد و در ادامه با یک همت جمعی، نسخه نهایی این سند آبان‌ماه ۱۳۹۴ به سرانجام رسید و مورد تأیید کارفرما، معاونت برنامه‌ریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات وقت شهرداری اصفهان قرار گرفت.

این سند موضوعی سپس در شورای اسلامی شهرستان به تصویب رسید و مقرر شد تا سال ۱۴۰۴ به عنوان راهنمای فعالیت‌های شهرداری کلان‌شهر اصفهان در توسعه گردشگری مد نظر قرار گیرد؛ در فرایند مطالعه و تدوین این سند، علاوه بر بررسی اسناد فرادست، گردآوری اطلاعات میدانی، جلسات متعدد کارشناسی با فعالان گردشگری و کارشناسان حوزه‌های ذی‌نفع در شهرداری اصفهان برگزار شد و در نهایت با تمرکز بر روش برنامه‌ریزی استراتژیک، چشم‌انداز شامل اهداف و سیاست‌های مرتبط با ایفای مأموریت شهرداری اصفهان در حوزه گردشگری استخراج و مجموعه‌ای از اقدامات اجرایی با معرفی متولی مد نظر، پیشنهاد و این سند موضوعی به سفارش شهرداری اصفهان و توسط انتشارات چهارباغ منتشر شد.

در مقدمه این سند آمده است: اصفهان شهری با کارکرد ویژه فرهنگی است و گردشگری شهر اصفهان، به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های فرهنگی نصف‌جهان، علی‌رغم ظرفیت‌های بالا، از جایگاه واقعی خود بازمانده است.

سند موضوعی گردشگری یکی از اسناد موضوعی پشتیبان برنامه اصفهان ۱۴۰۰ بوده که با اهداف تبیین چشم‌انداز و اولویت‌های گردشگری شهر اصفهان تهیه شده است؛ این سند، با بررسی حیطه‌های مختلف گردشگری در شهر اصفهان و وظایف شهرداری می‌کوشد مسیر آینده توسعه گردشگری در این شهر را با تاکید بر نقش‌ها و وظایف نهاد شهرداری تبیین کند که به همین منظور پس از برگزاری جلسات کارشناسی با نمایندگان معاونت‌های مختلف شهرداری اصفهان، مقرر شد به‌منظور تدوین سند موضوعی گردشگری شهر اصفهان، شرح خدماتی پیشنهادی تدوین و ارائه شود.

برای دستیابی به جایگاه مطلوب، ابتدا باید شناخت مناسبی از وضع موجود صورت می‌گرفت، البته به‌رغم وجود اسناد و مطالعات متعدد فرادست، تاکنون مطالعات علمی درباره مسائل و ظرفیت‌های گردشگری در مقیاس شهر اصفهان انجام نشده بود، همچنین اهداف و چشم‌انداز گردشگری شهر اصفهان و چگونگی بهبود نقش و کیفیت گردشگری و در نهایت راهکارهای مدنظر، نظارت و ارزیابی برای سنجش میزان دستیابی به اهداف و کیفیت‌های مورد نظر مشخص نبود.

اهمیت مطالعه اسناد فرادست چیست؟

مطالعه اسناد فرادست نقشی کلیدی در مطالعات ایفا می‌کند، از همین رو به تفصیل، اما در حد امکان بعضی از زمینه‌های مربوطه از سوی مشاور مورد بررسی قرار گرفته است. کارکرد این مطالعه بیش از هرکجای دیگر، یکی در تدوین بیانیه مأموریت و دیگر در تبیین سیاست‌های پیشنهادی قابل مشاهده است.

مهم‌ترین اسناد فرادست ملی شامل بیانات مقام معظم رهبری در خصوص گردشگری، سند چشم‌انداز ۱۴۰۴، قوانین برنامه چهارم و پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جمهوری اسلامی ایران، سند تلفیقی اسناد بخشی و فرابخشی برنامه چهارم توسعه، برنامه‌های توسعه گردشگری، طرح آمایش سرزمین، قانون شهرداری‌ها و قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی، چشم‌انداز ۱۴۰۴ توسعه استان، سند ملی توسعه استان در برنامه چهارم توسعه، طرح راهبردی، ساختاری و عملیاتی گردشگری استان اصفهان، طرح توسعه گردشگری محور زاینده‌رود، چهارمین برنامه پنج‌ساله شهرداری اصفهان با رویکرد استراتژیک است.

طرح‌های فرادست استانی در قالب سه طرح است که شامل چشم‌انداز ۱۴۰۴ توسعه استان و سند ملی توسعه استان در برنامه چهارم توسعه و در نهایت سند تلفیقی اسناد بخشی و فرابخشی برنامه چهارم توسعه، طرح جامع گردشگری استان اصفهان و طرح توسعه گردشگری محور زاینده‌رود، مرتبط با مقوله گردشگری است.

چشم‌انداز ۱۴۰۴ توسعه استان

اسناد راهبردی توسعه استان؛ با توجه به اهمیت آن‌ها در جهت‌گیری‌های آینده توسعه استان در قالب چشم‌انداز آینده و محورهای توسعه استان قرار گرفته است، سند یاد شده به انتظارات مختلف در زمینه جایگاه استان اصفهان در افق ۱۴۰۴ در امور اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، امنیتی، آمایش، محیط زیست و توسعه پایدار پرداخته است.

بر اساس چشم‌انداز استان در امور اقتصادی، اصفهان استانی دست یافته به جایگاه برتر اقتصادی در کشور، مبتنی بر علم و فناوری، همراه با رشد سریع و پایدار اقتصادی، متکی بر امنیت اقتصادی، اجتماعی و اکولوژیکی است.

استان اصفهان در افق ۱۴۰۴، استانی برتر در صنعت گردشگری با اتکا بر منابع فرهنگی، هنری و طبیعی است، همچنین تحقق رشد صنعت گردشگری بالاتر از رشد اقتصادی کشور در گزینه چشم‌انداز مطلوب این صنعت است.

چشم‌انداز استان در امور فرهنگی، اجتماعی و امنیتی نیز با هدف حضور همه جانبه و مؤثر فرهنگی و هنری و علمی در تعاملات ملی و بین‌المللی و برقراری روابط کارآمد و علمی، فرهنگی، ملی و بین‌المللی در چارچوب سیاست‌های کشور است.

همچنین طبق چشم‌انداز استان در امور آمایش، محیط زیست و توسعه پایدار، توسعه چهار ناحیه شمال، شرق، جنوب و غرب استان با محوریت شهرهای کاشان، نائین، شهرضا و داران، در حد ظرفیت‌های محیطی آن‌ها، تقویت کانون‌هایی نظیر شهرهای نائین، اردستان و کاشان تا سال ۱۳۹۰ برای شکل‌گیری محور جدید توسعه شرقی استان و قسمتی از محور ملی قم، کاشان، نطنز، اردستان، نائین، یزد و حوزه جنوبی استان با استان‌های کهگیلویه و بویراحمد، فارس و بوشهر تا سال ۱۴۰۰ چشم‌انداز استان در امور آمایش، محیط زیست و توسعه پایدار است.

استان اصفهان از چه جهت در حوزه گردشگری مورد توجه است؟

موقعیت مکانی ویژه استان، وجود ظرفیت‌های قوی کارآفرینی رو به رشد در بخش‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، وجود ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های توسعه‌یافته محرک گسترش فعالیت‌های اقتصادی، برخورداری از جاذبه‌های گردشگری گوناگون تاریخی، طبیعی و انسان‌ساخت با ارزش، با ارزش ملی و فراملی به‌عنوان یک قطب مهم گردشگری کشور، وجود مزیت‌های فرهنگی شامل میراث غنی مکتوب تاریخی، آثار ارزشمند هنری، معماری و شهرسازی، هنرمندان و اندیشمندان فرهنگی مؤثر بر تعاملات در سطح کشور و جهان، وجود توانمندی قوی در زمینه رشته‌های صنایع دستی، وجود منابع طبیعی و اقلیمی متنوع به‌عنوان زیرساخت محرک فعالیت‌های اقتصادی، وجود سرمایه‌های انسانی انباشت شده به‌عنوان مکمل فعالیت‌های سرمایه‌گذاری در راستای اقتصاد دانایی‌محور از جمله نقاط قوت استان در حوزه گردشگری است.

محدودیت‌های صنعت گردشگری نیز شامل تناسب نداشتن ظرفیت شبکه‌های حمل‌ونقل، کمبود تأسیسات و تجهیزات گردشگری و مراکز اقامتی، وجود موانع اجتماعی و فرهنگی در توسعه فعالیت‌های گردشگری، نبود زیرساخت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری مناسب در زمینه فعالیت‌های گردشگری استان و نبود سازوکار مناسب برای هدایت منابع مالی سرریز به سرمایه گذاری در استان می‌شود.

آلودگی‌های شدید آب، هوا و خاک و سایر مشکلات زیست‌محیطی در منطقه مرکزی استان و کلان‌شهر اصفهان، در معرض خطر قرار داشتن آثار باستانی، ابنیه و بافت‌های تاریخی و جاذبه‌های گردشگری، کمبود فضاهای فرهنگی و هنری (موزه‌ها تالارها و پژوهشکده‌های هنری و فرهنگی) متناسب با نیازها و قابلیت‌های استان، در معرض خطر قرار داشتن میراث فرهنگی، هنرها و آثار هنری و صنایع دستی، فرسودگی تأسیسات و شبکه‌های زیر بنایی، استفاده نامناسب و بیش از ظرفیت از منابع طبیعی استان (جنگل و مرتع)، نبود مدیریت یکپارچه در امر مدیریت شهری برای تحقق طرح‌های مصوب شهری و منطقه‌ای، تناسب نداشتن توزیع فضایی جمعیت و فعالیت‌ها با توان‌های اکولوژیکی و تبدیل اراضی مستعد کشاورزی حاشیه شهرها به ساخت‌وساز از جمله مسائل استان است.

تقویت و تجهیز صنعت گردشگری در سطح استانداردهای بین‌المللی

با توجه به قابلیت‌ها تنگناها و سطح توسعه‌یافتگی استان، توسعه آن چند وجهی بوده و بر پایهٔ تولید و توسعه علم و فناوری در فعالیت‌های مختلف اقتصادی و اجتماعی و بازرگانی نوین و افزایش سهم استان در تعاملات ملی و فراملی استوار خواهد بود.

ارتقای نقش فرهنگی، علمی و هنری در تعاملات ملی و بین‌المللی، تقویت، تعمیق و ترویج هویت اسلامی ایرانی در فرایند توسعه استان، توسعه صدور خدمات فنی مهندسی تخصصی درمانی و دانش‌محور، تقویت و تجهیز صنعت گردشگری در سطح استانداردهای بین‌المللی و تبدیل استان به‌عنوان قطب گردشگری کشور، تقویت و گسترش شبکه‌های حمل‌ونقل متناسب با شرایط توسعه ارتقای نقش و سهم استان در تحقق اهداف و سیاست‌های توسعه ملی و دستیابی به رشد اقتصادی مستمر از جمله اهداف بلندمدت توسعه استان در رابطه با گردشگری است.

راهبردهای بلندمدت توسعه شامل تقویت نقش استان به‌عنوان یکی از کانون‌های اصلی فرهنگی، هنری، علمی و مرکزیت برگزاری همایش‌ها و رویدادها در سطح ملی و فراملی، تجهیز شهر اصفهان به کانون‌های اصلی، فرهنگی، هنری و علمی به‌عنوان مرکزیت برگزاری همایش‌ها و رویدادها در سطوح ملی و فراملی، توسعه، تجهیز و تقویت مناطق مستعد و عرصه‌های مختلف گردشگری، ارتقای سطح مدیریت معرفی و بازاریابی جاذبه‌های گردشگری استان در ابعاد ملی و فراملی، حفظ، احیا و ساماندهی آثار و ابنیه فرهنگی و تاریخی، ایجاد زمینه‌های مناسب برای توسعه مشارکت‌های مردمی در تشکل‌های اجتماعی و فرهنگی و ممنوعیت تغییر کاربری و محدودیت بارگذاری صنایع آلاینده و غیرمرتبط در نواحی کشاورزی می‌شود.

استفاده از روش‌های نوین در معرفی و اطلاع‌رسانی موارد مربوط به گردشگری

سیاست‌های اجرایی شامل فعال کردن مزیت‌های فرهنگی و تاریخی برای حضور مؤثر میراث فرهنگی در ابزارهای ملی و بین‌المللی، جهت‌گیری فعالیت‌های تولید و توزیع محصولات فرهنگی بر اساس مؤلفه‌های اقتصادی، تدوین مجموعه‌های سیاسی مناسب و کارا در راستای پویایی و شکوفایی استعدادهای تاریخی و میراث فرهنگی، استفاده از روش‌های نوین در معرفی و اطلاع‌رسانی مربوط به گردشگری و میراث فرهنگی به نهادهای تصمیم‌گیری استان، افزایش حمایت‌های دولت از بخش خصوصی و تعاونی برای توسعه فعالیت‌های گردشگری، تدوین سازوکارهای مناسب برای ارتقای سطح خدمات‌رسانی به گردشگران در سطح ملی و بین‌المللی، تدوین مجموعه‌های سیاستی و حمایتی جامع برای توسعه سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های اقتصادی و بررسی اثرات زیست‌محیطی و جمعیتی در مکان‌یابی اجرای پروژه‌های بزرگ عمرانی و صنعتی می‌شود.

اقدامات اولویت‌دار و محرک توسعه استان در سازمان گردشگری و میراث فرهنگی، مطالعه و اجرای طرح‌های جامع گردشگری استان شامل زاینده‌رود، کویر، اکوتوریسم، ورود گردشگر به پارک‌ها و مناطق حفاظت شده و احیای جاده ابریشم و تالاب گاوخونی نطنز، مرمت و احیای اماکن تاریخی منحصربه‌فرد، تدوین و انتشار دایره‌المعارف آثار و ابنیه استان، مطالعه و ایجاد مرکز اسناد و مدارک میراث فرهنگی و ارائه خدمات علمی تحقیقاتی در شهرهای اصفهان کاشان و نائین، ایجاد بسترهای مناسب برای احداث دهکده‌های گردشگری در مناطق مستعد استان، توسعه و تکمیل محورهای گردشگری زاینده‌رود مناطق کویری و سردسیر استان و توسعه سایت‌های گردشگری، تأسیس پژوهشکده گردشگری در استان، انجام مطالعات و پژوهش‌های مردم‌شناسی و مردم‌نگاری، انسان‌شناسی زیستی و فرهنگ بومی مناطق استان اجرای طرح‌های پژوهشی باستان‌شناسی و شناسایی محوطه‌ها و تپه‌های تاریخی، برقراری ارتباطات و مبادلات فرهنگی و هنری در سطح بین‌المللی از جمله سایر سیاست‌های اجرایی است.

اجرای طرح شناسایی و استرداد اموال فرهنگی استان در سطح ملی و بین‌المللی، برگزاری جشنواره‌ها و فعالیت‌های فرهنگی استان در سطح ملی و بین‌المللی، برگزاری جشنواره‌ها و فعالیت‌های فرهنگی در شهرستان‌های استان، استحکام‌بخشی بافت شهرهای تاریخی، ایجاد باغ‌موزه در شهرهای اصفهان و کاشان، برگزاری همایش‌های تخصصی و آموزش اصول و روش‌های ارتباط با جهانگردان، تنظیم و ارائه برنامه‌های مدون از بدو ورود تا پایان سفر برای جهانگردان، ایجاد مرکز حفظ آثار و فرهنگ ایلی در مرکز استان انجام می‌شود.

طرح راهبردی، ساختاری و عملیاتی برای گردشگری استان اصفهان

این طرح در ۱۸ فصل، کلیات و مبانی، اسناد فرادست، قوانین و مقررات، مطالعات پایه محیطی، مطالعات اجتماعی فرهنگی، مطالعات اقتصادی، مطالعات ساختاری، منابع و جاذبه‌های گردشگری، تأسیسات و تسهیلات، مدیریت منابع انسانی، بازار و اقتصاد گردشگری، مدیریت و تشکیلات، تحلیل و نتیجه‌گیری، تحلیل‌های کالبدی-فضایی گردشگری، برنامه راهبردی، برنامه ساختاری، برنامه عملیاتی و برنامه مدیریت سرمایه‌گذاری نظری تدوین شده است.

مأموریت صنعت گردشگری در استان اصفهان در سه سطح، بین‌المللی، ملی و استانی بیان شده است؛ در سطح بین‌المللی استان اصفهان یکی از پنج استان کلیدی کشور در عرصه گردشگری بین‌المللی است و باید از طریق جذب گردشگران از سراسر دنیا و انتقال حقایق زندگی بر اساس فرهنگ غنی ایرانی اسلامی به بهبود سیمای عمومی ایران در میان سایر ملل یاری رساند و بخشی از تبلیغات مسموم رسانه‌های متخاصم و مغرض دنیای غرب و شرق را خنثی سازد.

استان اصفهان با توجه به قابلیت‌ها و تنوع جاذبه‌های گردشگری مبتنی بر فرهنگ، تاریخ، طبیعت، اقلیم و صنعت باید سهم کشور از تقاضای جهانی گردشگری را افزایش و قابلیت رقابت کشور با مقاصد رقیب در عرصه صنعت گردشگری بین‌المللی را افزایش دهد، استان اصفهان در زمینه‌هایی مانند جذب گردشگران درمانی و آموزشی باید کشور را در بازیابی جایگاه منحصربه‌فرد خود در سطح خاورمیانه یاری کند.

طرح توسعه گردشگری محور زاینده‌رود اولین بار در ایران

این طرح دو استان اصفهان و چهارمحال و بختیاری را به‌عنوان محدوده‌های سیاسی، اداری و مدیریتی رودخانه زاینده‌رود در نظر گرفته و دو استان در قالب یک منطقه و تأثیرگذار بر روند مطالعات و برنامه‌ریزی‌های رودخانه زاینده‌رود عمل می‌کند، طرح توسعه گردشگری محور زاینده‌رود یک طرح جدید مبتنی بر فعالیت‌های گردشگری در حوزه رودخانه زاینده‌رود است.

این فعالیت‌ها مشتمل بر گردشگری رودخانه‌ای شامل قایقرانی، قایق‌سواری، شنا و ماهیگیری اکوتوریسم شامل طبیعت‌گردی، پیاده‌روی، کوهنوردی، صخره‌نوردی، گردشگری روستایی و مزرعه‌ای، کوچ عشایری، الگوهای معیشتی و فرهنگی و آثار و جاذبه‌های فرهنگ و تاریخی می‌شود.

این طرح چون به‌صورت همه‌جانبه فعالیت‌های گردشگری در محور زاینده‌رود را در بر می‌گیرد، بنابراین چنین الگویی در ایران انجام نشده و این برنامه اولین طرحی است که به این صورت منسجم انجام می‌شود، همچنین طرح محدوده اطلاعاتی را به چهار منطقه تقسیم کرده که اصفهان به‌عنوان نقطه ورودی به محور در منطقه سه به نام منطقه شهری قرار گرفته است.

به‌منظور تسهیل در انجام مطالعات، همچنین دقت در برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری، محور به چهار منطقه تقسیم شده که مبنای تقسیم‌بندی، ویژگی‌های طبیعی و عملکردی مناطق مستقر در محور است، شهر اصفهان در منطقه سه واقع شده که در این منطقه بیشتر شهرها نقاط سکونتی را در بر می‌گیرد که به نوعی متأثر از کلان‌شهر اصفهان بوده و علاوه بر استقرار در حوزه نفوذ اصفهان دارای جاذبه‌های تاریخی فرهنگی و محیطی طبیعی مجاور اصفهان هستند، در این طرح اصفهان به‌عنوان نقطه ورودی خوانده شده و نوع گردشگری تاریخی فرهنگی برای آن مناسب‌ترین گونه گردشگری در نظر گرفته شده است.

اهداف طرح توسعه گردشگری محور زاینده‌رود چیست؟

توسعه اقتصادی کشور از طریق بهره‌برداری از منابع جذب توریسم و اعمال نقش هرچه بیشتر آن در چرخه اقتصاد کشور و منطقه و از این طریق تقویت جنبه‌های اقتصادی و تأمین درآمد برای جامعه خودکفایی و بی‌نیازی، ایجاد امنیت ثبات و پایداری اقتصادی در راستای ایجاد امکانات بیشتر برای تحولات اقتصادی، ایجاد اشتغال از طریق قرار دادن گردشگری در ردیف مشاغل پایه و ایجاد مشاغل تبعی، بهره‌مندی و بهره‌برداری از امکانات گردشگری و منابع فرهنگی در راستای توسعه امکانات فراغتی و ایجاد زمینه‌های لازم برای ایجاد رفاه و آسایش و محیط سالم روانی برای شهروندان، ایجاد ارتباطات سالم انسانی با سایر جوامع و توسعه و گسترش روابط فرهنگی با سایر ملل، ایجاد محیط سالم و پایدار زیستی ضمن بهره‌برداری از قابلیت‌های طبیعی و تاریخی و فرهنگی و دستیابی به ارتقای توان منطقه و توانمندسازی جامعه برای تلاش و کوشش در جهت تأمین استقلال و آزادی و هویت‌بخشی حفظ حرمت انسانی از جمله این اهداف است.

هدف کلان فرامنطقه‌ای کمک و تلاش در راستای توسعه گردشگری متوازن و همه جانبه محور گردشگری زاینده‌رود از کوهرنگ تا تالاب گاوخونی و طرح‌محور به‌عنوان محور بین‌المللی تاریخی، فرهنگی و طبیعی زاینده‌رود است.

توسعه گردشگری محور زاینده‌رود بر اساس معیارهای توسعه پایدار محیطی اجتماعی اقتصادی و استفاده‌های ناشی از مقیاس و با تاکید بر توسعه جوامع محلی هدف کلان منطقه‌ای است.

توسعه متوازن و هماهنگ تفرجگاه‌ها و گردشگاه‌ها در یک نوار شرقی-غربی پهنه‌بندی کالبدی، عمل کردی و زیست‌محیطی محور در چارچوب جلوگیری از آلودگی رودخانه، توسعه هماهنگ و موزون دره‌ها، تپه‌ها و رودخانه تفرج گسترده با خدمات متمرکز، محدود کردن توسعه پراکنده و خطی خدمات و تسهیلات گردشگری و تاکید بر توسعه گردشگری متمرکز و متراکم بر اساس توزیع متوازن در نقاط و پهنه‌ها از جمله راهبردهای فرامنطقه‌ای است.

گونه‌شناسی گردشگری شهر اصفهان

شناسایی گونه‌های گردشگری از آن جهت حائز اهمیت است که با شناخت آن، برنامه‌ریزی توسعه مقصد به شیوه‌ای دقیق‌تر و منطقی‌تر انجام می‌پذیرد در واقع اگر ما ندانیم که با چه گروهی از مخاطبان سر و کار داریم، خدمت‌رسانی مطلوب میسر نخواهد بود، چرا که هر گروه از گردشگران در قالب گونه‌های متفاوت نیازها و خواسته‌های متفاوتی دارند.

با لحاظ داشتن رویه تقلیل در مورد حوزه جغرافیایی و در نظر گرفتن محدوده شهر اصفهان، به نظر می‌رسد که موارد گونه‌های گردشگری مورد اولویت در محدوده شهری اصفهان شامل گردشگری فرهنگی-تاریخی، گردشگری شهری، گردشگری بازدید دوستان و بستگان، گردشگری سلامت، گردشگری مذهبی، گردشگری تجاری صنعتی، گردشگری رویدادها، گردشگری ورزشی و گردشگری آموزشی است.

نقاط قوت و ضعف فرصت‌ها و تهدیدات گردشگری شهر اصفهان کجاست؟

مشاور در گام دوم از مرحله دستیابی به استراتژی‌های مطلوب توسعه، اقدام به شناسایی نقاط قوت و ضعف فرصت‌ها و تهدیدهای پیش روی گردشگری اصفهان کرده است.

از جمله نقاط قوت احصا شده در خصوص اقامت، سابقه صنعت اقامت در شهر اصفهان، وجود ظرفیتی از امکانات اقامتی در شهر اصفهان و نزدیکی مراکز اقامتی به جاذبه‌ها، همچنین نقاط اقامتی شامل ضعف کمبود هتل‌ها و سایر مراکز اقامتی استاندارد، ضعف مدیریت صحیح اماکن اقامتی، معماری نامتناسب امکانات اقامتی با بافت بومی شهر اصفهان، استقرار در حوزه محدودیت‌های ترافیکی، تنوع محدود امکانات اقامتی، فرسودگی اغلب امکانات اقامتی موجود، حضور بخش عمومی در حوزه اقامت و ارائه خدمات اقامتی ارزان قیمت در زمان اوج سفر است.

مدیریت کارآمد در سطوح بالای مدیریتی شهری، امکان ارائه انواع متنوع واحدهای اقامتی، تخصیص زمین به کاربری اقامت در طرح‌های تفصیلی موقعیت مواصلاتی مناسب شهر اصفهان جهت تبدیل به مرکز گردشگری، علاقه‌مندی سرمایه‌گذاران به حضور در حوزه اقامت، سیاست‌های تشویقی نهادهای ذی‌ربط، امکان تبدیل بعضی ابنیه قدیمی به هتل‌های سنتی و تمایل مردم به حضور در عرصه خدمات اقامتی از جمله فرصت‌ها در حوزه اقامت است.

تهدیدها در حوزه اقامت شامل بروکراسی گسترده اداری، تنوع مراجع اداری و دستورالعمل‌ها و قوانین محدودکننده، ورود دولت و نهادهای دولتی در رقابت با بخش خصوصی، قیمت بالای زمین، محدودیت در دسترسی به منابع مالی و نرخ بهره بالای شبکه بانکی، محدودیت حضور و سرمایه‌گذاری هتل‌های زنجیره‌ای خارجی، کفایت نداشتن نیروی انسانی آموزش دیده و شکل‌گیری و توسعه مدیریت نشده منازل استیجاری است.

فرصت‌ها و تهدیدهای جاذبه‌های شهر اصفهان چیست؟

حوزه دیگر که در صنعت گردشگری مورد اهمیت قرار دارد جاذبه‌ها است، از جمله نقاط قوت جاذبه‌ها سابقه تاریخی اصفهان نزد گردشگران ورودی و داخلی به‌عنوان یک مقصد به نسبت شناخته شده گردشگری، وجود جاذبه‌های ارزشمند فرهنگی و تاریخی از میراث ملموس و ناملموس، وجود سه اثر ثبت جهانی در اصفهان، تمرکز جاذبه‌ها و ظرفیت‌ها در محور خطی و امکان پیاده‌راه کردن مسیر است.

نبود نظام مدیریت یکپارچه و تعارض میان تصمیمات گرفته شده توسط سازمان‌های متولی، محدودیت دسترسی به بعضی جاذبه‌های کلیدی به دلایلی همچون اختصاص این جاذبه‌ها به انجام مستحبات و مراسم مذهبی که وابسته به محل خاصی نیستند، وجود نداشتن برنامه منسجم برای شناسایی حفاظت و معرفی جاذبه‌ها و بهره‌گیری از ظرفیت‌ها، کیفیت پایین خدمات ارائه شده به گردشگران در محل جاذبه‌ها، آشفتگی بصری در محورهای تاریخی شهر، محدودیت در زیرساخت‌های گردشگری، استقرار بخش عمده‌ای از جاذبه‌های شناخته شده در حوزه محدودیت‌های ترافیکی و وجود بار ترافیکی عمده در آن مناطق، تنوع محدود جاذبه‌های عرضه شده در اصفهان، نبود تنوع ارائه خدمات در جاذبه‌های تاریخی-فرهنگی و تعداد بالای روزهای خشکی زاینده‌رود در سال از جمله ضعف‌های جاذبه‌ها است.

فرصت‌های جاذبه‌های گردشگری در اصفهان شامل باز تعریف گردشگری در اصفهان با تاکید بر ویژگی آن به‌عنوان یک موزائیک فرهنگی، توجه بیش از پیش به نقش زاینده‌رود به‌عنوان بستر توسعه جاذبه‌های مبتنی بر طبیعت، وجود ظرفیت‌های بسیار گسترده از میراث ملموس و ناملموس به‌منظور استفاده به‌عنوان جاذبه‌، امکان جابه‌جایی ادارات و سازمان‌ها به‌منظور کاستن از بار ترافیکی در محدوده مرکزی شهر و امکان ورود بخش خصوصی در تبدیل منابع گردشگری به جاذبه‌ها است‌.

توسعه ناپایدار شهری فرسایش و تخریب منابع و جاذبه‌ها فرسایش و تخریب ناشی از هجوم بازدیدکنندگان و سرمایه‌گذاری نکردن بخش خصوصی برای ایجاد تفریحات متنوع‌تر و جدیدتر از جمله تهدیدهای جاذبه‌های گردشگری در شهر اصفهان است.

توسعه متوازن و پایدار بخش‌های صنعت گردشگری در شهر اصفهان

اهداف کلان در قالب برنامه توسعه شهر اصفهان در بازه زمانی ۱۳۹۴ تا ۱۴۰۴ مورد تعقیب قرار می‌گیرد؛ این اهداف شامل تلاش برای توسعه پایدار شهر به‌عنوان قالب کلی زندگی و کسب و کار در این شهر که به ارتقای کیفیت تجربه بازدید گردشگران منجر می‌شود، تسهیل سازوکارهای قانونی و مقرراتی مؤثر در توسعه گردشگری در شهر اصفهان، ایجاد پنجره واحد ارتباطی سازمان شهرداری و واحدهای وابسته آن با متقاضیان فعالیت در حوزه گردشگری، توسعه متوازن و پایدار بخش‌های صنعت گردشگری در شهر اصفهان و توزیع متقارن منافع اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی حاصل از گردشگری در شهر اصفهان است.

گسترش زیرساخت‌های صنعت گردشگری شهر اصفهان و تسهیل ورود هرچه بیشتر بخش خصوصی به گردشگری، بالا بردن سطح آگاهی شهروندان در خصوص گردشگری و اتصال به گذشته تاریخی خود و تقویت همبستگی اجتماعی، ساماندهی محورهای گردشگری شهر اصفهان نظیر چهارباغ و فعال‌سازی بافت کهن محلات با کارکردهای گردشگری، تنوع‌بخشی به گونه‌شناسی فعال گردشگری و افزایش میزان ماندگاری گردشگر همراه با ارتقای کیفیت تجربه بازدید ایشان و تسهیل توسعه گردشگری با تاکید بر نقش صنایع خلاق در شهر اصفهان از جمله سایر اهداف کلان توسعه گردشگری در شهر اصفهان است.